Τέσσερις νέες πολιτικές μεταβλητές με άδηλη έκβαση φέρνει για την κυβέρνηση η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και η ρήξη της Δύσης με την Μόσχα, θέτοντας υπό πλήρη αίρεση τόσο τα δημοσιονομικά και οικονομικά δεδομένα όσο και τον σχεδιασμό του Μαξίμου.
Οι εξελίξεις στο ενεργειακό μέτωπο αποτελούν τον πρώτο και πλέον απρόβλεπτο παράγοντα, καθώς το κύμα της ακρίβειας σάρωνε ήδη την ελληνική αγορά και έφερνε δημοσκοπική φθορά για την κυβέρνηση πριν ακόμη εκδηλωθεί η ρωσική επίθεση στην Ουκρανία. Ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης προειδοποίησε δημόσια χθες, κατά την συνάντησή του με την Πρόεδρο της Δημοκρατίας για παρατεταμένες «αναταράξεις» στην ενεργειακή αγορά, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες ο πρωθυπουργός έχει ήδη ενημερωθεί από το οικονομικό επιτελείο ότι ο πληθωρισμός θα ξεφύγει ακόμη περισσότερο τουλάχιστον για τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο μετά την νέα έκρηξη στις πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Τα νέα δεδομένα και το ήδη βαρύ κύμα της κοινωνικής δυσαρέσκειας αναγκάζουν, κατά τις ίδιες πληροφορίες, την κυβέρνηση σε δεύτερες σκέψεις και δεν αποκλείεται πλέον παρέμβαση στα επίπεδα του ΦΠΑ.
Το σενάριο που εξετάζεται είναι η στοχευμένη μείωση του ΦΠΑ σε ορισμένα είδη τροφίμων και βασικά προϊόντα, καμία όμως τελική απόφαση δεν έχει ληφθεί και το μήνυμα που εκπέμπεται από το Μαξίμου είναι ότι θα χρειαστούν δύο με τρεις εβδομάδες για να αποτιμηθούν οι τελικές επιπτώσεις της ουκρανικής κρίσης.
Η δεύτερη, και παράλληλη, ανοιχτή πρόκληση είναι η επαπειλούμενη ανατροπή του προϋπολογισμού και όλων των δημοσιονομικών μεγεθών. Στο υπουργείο Οικονομικών υπάρχει υψηλή αγωνία για την πορεία των εσόδων, ενώ οι πληροφορίες αναφέρουν πως στο χθεσινό Eurogroup ο Χρήστος Σταϊκούρας ενημερώθηκε ότι, στο μετριοπαθές σενάριο, το ελάχιστον πλήγμα που αναμένεται ότι θα καταφέρει η ουκρανική κρίση στην οικονομία της ευρωζώνης είναι μια μείωση του ετήσιου ΑΕΠ κατά 0,4%.
Στο Eurogroup πάντως άνοιξε και μια χαραμάδα προσδοκιών, καθώς οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης άφησαν ανοιχτό παράθυρο για σχετική παράταση της δημοσιονομικής χαλάρωσης εάν το επιβάλουν οι νέες συνθήκες. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Eurogroup Πάτρικ Ντόνοχιου τα δεδομένα θα επανεξεταστούν μετά τα μέσα Μαρτίου και θα ληφθούν αποφάσεις. Προσδοκία της κυβέρνησης είναι πως εάν παραταθεί το καθεστώς ευελιξίας θα υπάρξει κάποιος δημοσιονομικός χώρος για επιπλέον παρεμβάσεις με στόχο την ανακούφιση των χαμηλότερων, τουλάχιστον, εισοδηματικά στρωμάτων.
Ταυτόχρονα όμως, αυξημένη είναι η ανησυχία και για το τι θα γίνει στον τουρισμό. Στην κυβέρνηση ετοιμάζονταν μέχρι τώρα για χρονιά-ρεκόρ στα τουριστικά έσοδα, μια εκτίμηση που δεν μεταβάλλεται μεν ακόμη αλλά τελεί πλέον σε συνάρτηση με τις εξελίξεις στην Ουκρανία. Ο πρώτος κίνδυνος είναι να χαθούν οι ρώσοι τουρίστες που στηρίζουν καίρια περιοχές όπως η Χαλκιδική και η Κρήτη, και ο δεύτερος να μειωθούν συνολικά οι ροές τουριστών από την βόρεια Ευρώπη εάν η ενεργειακή κρίση παραταθεί επί μακρόν διαμορφώνοντας συνθήκες εισοδηματικής πίεσης διαρκείας.
Στο μεγάλο γεωπολιτικο κάδρο, η ανησυχία εστιάζει πάντα στην Τουρκία. Στην χθεσινή έκτακτη τηλεδιάσκεψη Κορυφής του ΝΑΤΟ ο Κυράκος Μητσοτάκης τόνισε ότι οι επιθετικές ενέργειες της Ρωσίας παραβιάζουν το Διεθνές Δίκαιο και αποτελούν πλήγμα για την ευρωπαϊκή και διεθνή ασφάλεια και σταθερότητα. Και έσπευσε να υπενθυμίσει την θέση της Ελλάδας περί σεβασμού της εδαφικής ακεραιότητας, της κυριαρχίας και της ανεξαρτησίας όλων των χωρών, καθώς και καταδικάσει έντονα τις ρωσικές αναθεωρητικές ενέργειες.
Όπως επισημαίνουν διπλωματικοί παράγοντες, το μήνυμα Μητσοτάκη αφορούσε μεν την Ουκρανία αλλά εμπεριείχε και αιχμές για την ανοχή του ΝΑΤΟ απέναντι στον αναθεωρητισμό της Τουρκίας. Επί της ουσίας, αποτύπωνε και την βασική ανησυχία της ελληνικής κυβέρνησης – ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία μπορεί να ενισχύσει τον ρόλο της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ καθώς και την ανοχή των ευρωπαίων και αμερικανών εταίρων στην προκλητικότητα της Αγκυρας έναντι της Αθήνας. Παράπλευρη, και σοβαρή, ανησυχία αποτελεί και ενδεχόμενη αναβάθμιση της Τουρκίας στον νέο ενεργειακό χάρτη της ανατολικής Μεσογείου.
