Του Γιάννη Κουρόγιωργα
H Tσακώνικη ενδυμασία
Απο το ΑΡΧΕΙΟ ΤΣΑΚΩΝΙΑΣ
Ο τζουμπές αποτελεί την παραδοσιακή γυναικεία φορεσιά της ευρύτερης περιοχής της Τσακωνιάς. Κατά το παρελθόν, οι αρχόντισσες του Πραστού, της πρώτης τσακώνικης πρωτεύουσας, συνήθιζαν να φορούν τον τζουμπέ ως ένδειξη οικονομικής επιφάνειας και ανώτερης καταγωγής. Η στολή αυτή, η οποία χρησιμοποιούνταν ως νυφικό φόρεμα, χαρακτηριζόταν από δωρική απλότητα. Απαλλαγμένη από χρυσοκέντητα στολίδια και φλουριά, συνδύαζε τους χρωματισμούς του κόκκινου, του κίτρινου και του πράσινου. Συγκεκριμένα, οι Πραστιώτισσες τζουμπελούδες αποκαλούνταν και ‘’δαχτυλιδούδες’’, αφού σε κάθε δάχτυλο φορούσαν ένα κόσμημα αποτελούμενο από ζαφείρια, ζουμπρούτια, διαμάντια και μαργαριτάρια.
Σήμερα ο τζουμπές φοριέται μόνο σε εθνικές επετείους από τις μαθήτριες των σχολείων.
Αποτελείται εκ βαρυτίμων υφασμάτων χρυσοϋφάντων, μεταξωτών, βελούδων και εκλεκτών εριούχων, άτινα εκόμιζον οι πλούσιοι Τσάκωνες οι μετερχόμενοι λίαν ευδοκίμως το εμπόριον εις τας πόλεις της Ανατολής και της Δύσεως. Εκαλούντο δε οι αρχόντισσες του Πραστού ως φέρουσες το μακρύ πλούσιον εξωτερικόν ένδυμα, τον τζουμπέ, τζουμπελούδες*. (Αγγελική Χατζημιχάλη).
Η παραδοσιακή, τσακώνικη, γυναικεία ενδυμασία αποτελείται από:
- Το πουκάμισο ή όγκιουμα – ένδυμα, φτάνει ως τον αστράγαλο και γίνεται από λεπτό μεταξωτό ύφασμα κεντημένο με μεταξωτά άσπρα κεντίδια ή με χρυσονήματα γύρω από το λαιμό και τα μανίκια.
- Το βραχάνι ή φουστάνι, από ύφασμα ερίου και τρίχες καμήλας, είχε συνήθως πράσινο ή λαδοπράσινο χρωματισμό και σπανίως κίτρινο, αρκετά πλατύ, κούμπωνε στη μέση και έφερε γύρω από τα πόδια πλατιά ταινία από ερυθρά τσόχα, τον ποδόγιουρε.
- Το ζιπούνι, μικρή ζακέτα με μακριά φαρδιά μανίκια, τα «καλκάνια».
- Ο τζουμπές, εξωτερικός ποδήρης επενδυτής από ερυθρά τσόχα ή ατλάζι σε απαλές αποχρώσεις ˙ το φορούσαν οι νύφες και οι ανώτερης κοινωνικής τάξεως νέες.
- Το μαγλίκι, μεταξωτό μαντήλι που διακοσμεί το λαιμό, καλύπτει το στήθος και στερεώνεται με χρυσή ή αδαμάντινη πόρπη.
- Τη ζώστρα, χρυσοκέντητη ταινία πλάτους τριών περίπου δακτύλων που σφίγγει τη μέση˙ πάνω της προσαρμόζεται το ασημοζούναρο.
- Το κεφαλόδεσμο, πολύ παλαιάς παράδοσης, το σύγχρονο φέσι με πλούσια μακριά γαλάζια μεταξωτή φούντα.
